Το ''Αρχιπέλαγος'' για το θέμα της ελεύθερης κατασκήνωσης στο φαράγγι της Χάλαρης

Η θέση του Αρχιπελάγους για το φαράγγι της Χάλαρης

Το φαράγγι της Χάλαρης από την αρχαιότητα έως σήμερα, αποτελεί ένα μοναδικό και ιδιαίτερα πλούσιο οικοσύστημα εσωτερικών υδάτων καθώς και έναν από τους σημαντικότερους φυσικούς δρυμούς που έχουν απομείνει στο Αιγαίο. Ανήκει στο δίκτυο προστατευόμενων περιοχών Natura 2000 και αποτελεί με βάση την εθνική νομοθεσία (ν.δ. 86/1969) Καταφύγιο Άγριας Ζωής. Η Χάλαρη στηρίζει μια σπάνια βιοποικιλότητα χλωρίδας και πανίδας, καθώς και πληθυσμούς από πολλά προστατευόμενα και ενδημικά είδη. Η μοναδική σημασία του βιότοπου επιβεβαιώνεται από την πολύχρονη και πολυεπίπεδη έρευνα που υλοποιεί το Αρχιπέλαγος στο φαράγγι της Χάλαρης και στην καταγραφή των ειδών που απαντώνται. Ενδεικτικά αναφέρουμε τον Γάλανθο της Ικαρίας (φυτό που συναντάται μόνο στην Ικαρία), τη τούρκικη σαύρα (σπάνιο προστατευόμενο είδος), το ευρωπαϊκό χέλι (είδος που μεταναστεύει από την Αμερική διασχίζοντας επί 3 χρόνια τον Ατλαντικό ωκεανό για να καταλήξει στους ποταμούς της Ικαρίας), τη Βίδρα (προστατευόμενο είδος), ένα σπάνιο είδος κάβουρα του γλυκού νερού, καθώς και ένα βενθικό είδος ψαριού του γένους Salaria (καταγεγραμμένο το 2008 κατά τη διεξαγωγή έρευνας από το ΕΛΚΕΘΕ και το Αρχιπέλαγος ) ιδιαίτερα σημαντικό για τη ζωογεωγραφική εξέλιξη της ιχθυοπανίδας εσωτερικών υδάτων της Ικαρίας. Το φαράγγι έχει επίσης ξεχωριστή σημασία για δεκάδες προστατευόμενα είδη μόνιμων αλλά και μεταναστευτικών πτηνών όπως ο Μαυροπετρίτης, ο Λευκοτσικνιάς και ο Μικροτσικνιάς, τα οποία διασχίζουν εκατοντάδες χιλιόμετρα αναζητώντας ανάπαυση και τροφή στο περιβάλλον του υδροβιότοπου....

Είναι απαραίτητο να κατανοήσουμε ότι το νερό αποτελεί ένα απαραίτητο αγαθό, τόσο για τον άνθρωπο όσο και για τη φύση – ιδιαίτερα για τη διατήρηση υγροτόπων όπως είναι το Φαράγγι της Χάλαρης (που συντηρεί έναν τόσο μεγάλο αριθμό χλωρίδας και πανίδας).

Τα τελευταία χρόνια, το νερό του ποταμού χρησιμοποιείται ανεξέλεγκτα για άρδευση και συχνά καταλήγει στην αποστράγγιση τμημάτων του ποταμού (αν και υπάρχουν εναλλακτικές πηγές), ενώ η άνιση κατανομή του βρόχινου νερού και η επιδείνωση των καιρικών συνθηκών περιορίζουν ακόμα περισσότερο την ποσότητα του νερού, ειδικά τις θερινές περιόδους.

Παράλληλα, η ανεξέλεγκτη κατασκήνωση που πραγματοποιείται κάθε καλοκαίρι στις κοίτες του ποταμού, υποβαθμίζει αναπόφευκτά την χλωρίδα και πανίδα της περιοχής και κυρίως του ποταμού. Είναι αυτονόητο ότι το νερό, αν και άριστος διαλύτης, είναι αδύνατο να παραμείνει καθαρό υπό την πίεση εκατοντάδων ατόμων που συνωστίζονται και ξεπλένονται σε ελάχιστα κυβικά νερού. Είναι διαφορετική η κατασκήνωση εκατοντάδων ατόμων σε παραλίες όπου υπάρχει η δυνατότητα αυτο-καθαρισμού του νερού και εντελώς διαφορετική στις εκβολές ενός ποταμού, όπως ο Νας, με ελάχιστα κυβικά νερού να ρέουν ανάμεσα στις σκηνές.

Το Αρχιπέλαγος τάσσεται δημόσια υπέρ της ελεύθερης κατασκήνωσης και θεωρεί απαράδεκτη την καθολική απαγόρευση του ελεύθερου κάμπινγκ.

Ταυτόχρονα θεωρεί απαράδεκτο να θεωρείται «ελεύθερος κατασκηνωτής» ή «φυσιολάτρης» όποιος επιλέγει να συνωστίζεται με πολυπληθείς ομάδες σε φυσικά περιβάλλοντα μοναδικής σημασίας, όποιος μεταβάλλει το τοπίο στο φυσικό περιβάλλον που φιλοξενείται (μετακινώντας φυσικά στοιχεία του περιβάλλοντος, βάφοντας με σπρέι πέτρες και δέντρα), όποιος επηρεάζει άμεσα ή έμμεσα την ισορροπία των οικοσυστημάτων (ανάβοντας φωτιές, πετώντας τσιγάρα, ρυπαίνοντας με σκουπίδια, κάνοντας χρήση σαπουνιών και απορρυπαντικών, προκαλώντας ηχορρύπανση, ταΐζοντας τα ζώα, εισάγοντας ξένα είδη χλωρίδας και πανίδας) ή όποιος εκμεταλλεύεται την ανωνυμία του και την ολιγοήμερη διαμονή του, αδιαφορώντας για το περιβάλλον που αφήνει πίσω του.

Παρατηρούμε με έκπληξη τα γεγονότα του φετινού καλοκαιριού και θεωρούμε ότι η συζήτηση βρίσκεται σε λάθος βάση η οποία προσβάλλει το νησί.  Έχουμε φτάσει στο σημείο να αναρωτιόμαστε για το αυτονόητο, εάν δηλαδή είναι σημαντικότερη η επιβίωση της βιοποικιλότητας του υδροβιότοπου ή η προσωπική διασκέδαση κάποιων επισκεπτών και τα μικροοικονομικά οφέλη.

Καλούμε την τοπική αυτοδιοίκηση και τους αρμόδιους φορείς:

α) να εφαρμόσουν το νομικό καθεστώς που διέπει τον ποταμό, ως Καταφύγιο Άγριας Ζωής και περιοχή Natura 2000, το οποίο αποτελεί ικανό νομικό εργαλείο για να διαφυλάξει την μοναδικότητα του
β) να σταματήσει η απώθηση των πραγματικών κατοίκων του ποταμού, δηλαδή της πλούσιας πανίδας και χλωρίδας που φιλοξενεί, έναντι εκείνων που βεβηλώνουν το φυσικό του τοπίο – οι σημερινές μετρήσεις αδυνατούν να εντοπίσουν είδη χλωρίδας και πανίδας που καταγράφονταν σε μεγάλους πληθυσμούς προ δεκαετίας, ενώ αρκετά από τα μεταναστευτικά πουλιά που είχαν συνηθίσει να επισκέπτονται το νησί, πλέον απουσιάζουν τις αντίστοιχες περιόδους

γ) να σταματήσει η αποστράγγιση του ποταμού και να απομακρυνθούν οι πλαστικοί σωλήνες  
δ) να αναδειχθεί η μοναδικότητα της Χάλαρης σε κατοίκους και επισκέπτες και να αποτελέσει πόλο ανάπτυξης για το νησί. Το Αρχιπέλαγος έχει σχεδιάσει περιβαλλοντικό υλικό ευαισθητοποίησης (πόστερ, φυλλάδια, οδηγός σωστής συμπεριφοράς για τους επισκέπτες) και έχει ήδη ενημερώσει την τοπική αυτοδιοίκηση ότι μπορεί να το διαθέσει ανά πάσα στιγμή γι’ αυτόν τον σκοπό, καθώς και σε οποιοδήποτε φορέα ή πολίτη επιθυμεί να συνεισφέρει στην ανάδειξη της Χάλαρης.
ε) να σταματήσει η λειτουργία χωματερής (ΧΑΔΑ) στο Πέζι, η οποία εκτός από παράνομη, μολύνει με τις απορροές της και τροφοδοτεί σκουπίδια και πλαστικά το φαράγγι

στ) να σταματήσει η παράνομη απόθεση αδρανών υλικών από το εργοτάξιο του υβριδικού, προς τα πλευρικά όρια του Χάλαρη, διότι σταδιακά με τις βροχές θα ωθήσει τα υλικά αυτά στο ποτάμι

ζ) να αποτραπεί η σωλήνωση του υβριδικού με το φράγμα η οποία αναμένεται να καταστρέψει μεγάλες εκτάσεις πευκοδάσους με άμεσες συνέπειες στο Φαράγγι της Χάλαρης
η) να σταματήσει η έκχυση λυμάτων από το διυλιστήριο νερού τα οποία καταλήγουν στα ύδατα της Χάλαρη
θ) να προχωρήσουν άμεσα στην ίδρυση κάμπινγκ, όπως συμβαίνει στο σύνολο σχεδόν των νησιών του Αιγαίου.

Ας απολαύσουμε τον φυσικό αυτό δρυμό, φροντίζοντας την περιοχή και τις διάφορες μορφές ζωής που υποστηρίζει, πέρα από μικροπολιτικές διαφορές και εγωιστικές συμπεριφορές.