Σοβαρό λάθος τα προτεινόμενα μέτρα για τις περιοχές Natura - Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες απαιτούνται για την προστασία τους

Τις τελευταίες ημέρες έχουμε γίνει αποδέκτες πολλών συζητήσεων και παρεμβάσεων για τη ρύθμιση που έχει δρομολογήσει το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας & Κλιματικής Αλλαγής για αυστηρότερους όρους δόμησης στις περιοχές NATURA, με τη θέσπιση ελάχιστου ορίου 10 στρεμμάτων και την κατάργηση των παρεκκλίσεων.

Μετά τις αντιδράσεις των κυβερνητικών βουλευτών, του τεχνικού κόσμου και πολλών φορέων, φαίνεται η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος να αναθεωρεί τη στάση της, τροποποιώντας τη σχετική διάταξη προκειμένου να μη χαθεί η αρτιότητα των 4 στρεμμάτων σε όσους κατέχουν αντίστοιχες εκτάσεις μέχρι την ψήφιση του Νόμου.

Τα προτεινόμενα μέτρα που ως στόχο έχουν την προστασία των περιοχών του δικτύου NATURA 2000 και οι συζητήσεις που γίνονται με αφορμή τα μέτρα αυτά, γεννούν στον καθένα μας εύλογα ερωτήματα: 

• Είναι τόσο σοβαρό άραγε το θέμα;

• Είναι ορθή η οριζόντια αντιμετώπιση του προβλήματος της προστασίας των ευαίσθητων αυτών περιοχών;

• Με ποιο τρόπο μπορούν να προστατευτούν οι περιοχές NATURA;

Φραγμός για την οικιστική ανάπτυξη στο Βόρειο Αιγαίο

Αδικία για πολλούς

Η θέσπιση του ελαχίστου ορίου δόμησης στα 10 στρέμματα και η κατάργηση των παρεκκλίσεων αναμένεται να προκαλέσουν φραγμό για την οικιστική ανάπτυξη πολλών περιοχών στα νησιά του Βορείου Αιγαίου, στις οποίες η ανάπτυξη είναι σήμερα ζητούμενο. Το θέμα είναι σοβαρό και ίσως να μην έχουν γίνει αντιληπτές οι διαστάσεις του προβλήματος.

Για να μπορέσει πλέον κάποιος να οικοδομήσει θα απαιτείται να έχει στην κατοχή του 10 στρέμματα ή θα πρέπει να τα αποκτήσει. Ταυτόχρονα, τα συγκεκριμένα μέτρα αδικούν τους ιδιοκτήτες που διαθέτουν εκτάσεις, τις οποίες μετά την ψήφιση του Νόμου δεν θα μπορούν να τις αξιοποιήσουν ή θα μπορούν υπό αυστηρές προϋποθέσεις. 

Κόλπος Καλλονής - Περιοχή NATURA 2000

Στο νησί της Λέσβου, αν δει κανείς προσεκτικά τα όρια των περιοχών που έχουν ενταχθεί στο δίκτυο NATURA 2000 συνολικής έκτασης 616.763,5 στρέμματα, μπορεί να αντιληφθεί ότι θα αντιμετωπίσουν σοβαρό πρόβλημα οι κάτοικοι στις περιοχές πέριξ του Κόλπου Καλλονής και κυρίως στη Νυφίδα, τη Σκάλα Πολιχνίτου, το Σκαμνιούδι και τη Σκάλα Βασιλικών στην περιοχή του Πολιχνίτου, στην αναπτυσσόμενη περιοχή πλησίον της Εθνικής Οδού στην περιοχή της Αγ. Παρασκευής, στη Σκάλα Καλλονής, τα Παράκοιλα και την Αποθήκα της Δημοτικής Ενότητας Καλλονής, στις παράκτιες περιοχές του Κόλπου Γέρας στο Πέραμα, την

Ευρειακή, το Ντίπι, στα Θέρμα και τα Λουτρά, στο Σίγρι, την Ερεσό, τον Μεσότοπο και την Άντισσα, στην περιοχή του Ασπροπόταμου στον Μανταμάδο, σε περιοχές της Μήθυμνας κλπ. 

Πολύ σοβαρότερο το πρόβλημα που θα δημιουργηθεί στο νησί του Αη Στράτη, αφού ολόκληρο το νησί είναι ενταγμένο στο δίκτυο NATURA 2000, στο νησί της Λήμνου η μεγαλύτερη περιοχή NATURA βρίσκεται στη Δημοτική Ενότητα Μούδρου, μεγάλη περιοχή στη Βόρεια Χίο και στις Οινούσσες ανήκει στο δίκτυο NATURA, στη Σάμο στις περιοχές NATURA ανήκει η περιοχή της Ψιλής Άμμου, ολόκληρα τα νησιά Φούρνοι και Θύμαινα και η νοτιοδυτική Ικαρία.

Άη Στράτης - Περιοχή NATURA 2000

Πρόκειται συνεπώς για ρυθμίσεις που αφορούν μεγάλες περιοχές της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου και συνεπώς πολλούς πολίτες.

Επιπλέον ζώνη 300 μέτρων

Επιπλέον, το Σεπτέμβριο του 2010 με την αριθ. 168040/03.09.2010 ΚΥΑ του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας & Κλιματικής Αλλαγής, στις περιοχές που γειτνιάζουν στις περιοχές NATURA 2000 και σε περίμετρο 300 μέτρων, η γη θα χαρακτηρίζεται «Αγροτική γη Υψηλής Παραγωγικότητας» και σε αυτήν θα επιτρέπεται μόνο αμιγώς γεωργική παραγωγή ή εγκατάσταση φωτοβολταϊκών μονάδων. Η ρύθμιση αυτή δημιούργησε επιπλέον προβλήματα και έχει προκαλέσει πολλές αντιδράσεις μέχρι σήμερα σε όλη την Ελλάδα.

Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες, συγκεκριμένες πολιτικές & μέτρααπαιτούνται για την προστασία της κάθε περιοχής

Τα νησιά μας διαθέτουν απίστευτο φυσικό πλούτο και περιοχές ιδιαίτερης σημασίας για τη βιοποικιλότητα. Χρέος μας είναι τις περιοχές αυτές να τις προστατέψουμε και να τις διαφυλάξουμε ως «κόρη οφθαλμού». Πως όμως αυτό μπορεί να γίνει;

Για την προστασία καθεμίας από τις περιοχές αυτές απαιτείται να εκπονηθούν Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες (Ε.Π.Μ.), στο πλαίσιο των οποίων διατυπώνονται οι προτάσεις και τα μέτρα προστασίας και διαχείρισης των περιοχών NATURA, καθώς και η σκοπιμότητα των μέτρων αυτών.

Δυστυχώς, στο Βόρειο Αιγαίο μέχρι σήμερα δεν έχει εκπονηθεί καμία Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη για τις περιοχές NATURA. Μόνο για την περιοχή του Κόλπου Καλλονής είχε ξεκινήσει η εκπόνηση της Ε.Π.Μ. τα προηγούμενα χρόνια, η οποία όμως δεν ολοκληρώθηκε.

Συνεπώς, το πρώτο και βασικότερο βήμα για την προστασία των περιοχών είναι η χρηματοδότηση των Ε.Π.Μ. για όλες τις περιοχές NATURA στο Βόρειο Αιγαίο.

Παράλληλα, πολιτικές και μέτρα για την προστασία της καθεμίας περιοχής ξεχωριστά, μπορούν να θεσπιστούν και στο πλαίσιο:

Α. Των Γενικών Πολεοδομικών Σχεδίων (Γ.Π.Σ.) και των Σχεδίων Οικιστικής Οργάνωσης Ανάπτυξης Ανοικτής Πόλης (ΣΧΟΟΑΠ)

Β. Στην αναθεώρηση του Περιφερειακού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού & Αειφόρου Ανάπτυξης για την Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου που αναμένεται να γίνει το επόμενο διάστημα, σύμφωνα με ανακοινώσεις του ΥΠΕΚΑ.

Ακόμη, ο περιορισμός του ορίου δόμησης στις εκτός σχεδίου πόλης περιοχές θα μπορούσε να γίνει με τη θέσπιση αυστηρότερου ορίου στα 6 στρέμματα, όπως έγινε άλλωστε για την προστασία κάποιων περιοχών στο πρόσφατα αναθεωρημένο Γ.Π.Σ. του τ. Δήμου Μυτιλήνης.

Δε χρηματοδοτήθηκε η πρόταση που καταθέσαμε ως Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση για την Προστασία & Ανάδειξη των περιοχών Natura 2000

Ιεραρχώντας ως Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση σε βασική προτεραιότητα την προστασία των περιοχών NATURA, καταθέσαμε τον Ιούνιο του 2010 στην Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου την πρόταση για τη χρηματοδότηση της μελέτης «Προστασία και Ανάδειξη Προστατευμένων και Οικολογικά Ευαίσθητων Περιοχών της Λέσβου (Natura 2000)» συνολικού Π/Υ 350.000 €, μετά από σχετική πρόσκληση της Περιφέρειας για τη χρηματοδότηση μελετών. Πρόκειται για μια εξαιρετικά σημαντική πρόταση για την προστασία και ανάδειξη των περιοχών NATURA της Λέσβου, η οποία περιελάμβανε κατ’ αρχήν την εκπόνηση Ειδικής Περιβαλλοντικής Μελέτης για τις περιοχές αυτές και παράλληλα θα πρότεινε τις άμεσες παρεμβάσεις που απαιτούνται για την προστασία τους μέχρι την ολοκλήρωσή της Ε.Π.Μ. και τη σύσταση του Φορέα Διαχείρισης.

Δυστυχώς όμως μέχρι σήμερα δεν έχει εγκριθεί η χρηματοδότηση της εν λόγω πρότασης, ούτε έχει υπάρξει αντίστοιχη δυνατότητα από άλλο χρηματοδοτικό Πρόγραμμα.

Η Τοπική Αυτοδιοίκηση πρέπει να διεκδικήσει την άμεση χρηματοδότηση των Ε.Π.Μ.

Το θέμα της προστασίας των περιοχών NATURA που βρίσκονται στο Βόρειο Αιγαίο και είναι πολλές είναι σοβαρό. Με τα συγκεκριμένα, οριζόντια μέτρα που προτείνονται από το Υπουργείο Περιβάλλοντος δεν πρόκειται να λυθεί το πρόβλημα. Αντίθετα θα προκληθεί κοινωνική αναστάτωση.

Η χρηματοδότηση των απαραίτητων μελετών για την προστασία των περιοχών είναι απαραίτητο να εξασφαλιστεί από το Κράτος. Με διαβούλευση με τους φορείς και την τοπική κοινωνία μπορεί να προκύψει το καλύτερο αποτέλεσμα, το οποίο θα είναι και κοινωνικά αποδεκτό.

Η τοπική αυτοδιοίκηση και ιδιαίτερα η αιρετή Περιφέρεια που έχει πλέον και την αρμοδιότητα, θα πρέπει να αντιδράσει στα προτεινόμενα μέτρα και να διεκδικήσει τη χρηματοδότηση και την υλοποίηση των Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών (Ε.Π.Μ.). Αυτός είναι ο μόνος σωστός δρόμος για την προστασία των περιοχών.

Θεόδωρος Βαλσαμίδης

Περιφερειακός Σύμβουλος Βορ. Αιγαίου

Με το Συνδυασμό «Αγώνας για τα Νησιά μας»

πηγή: Θεόδωρος Βαλσαμίδης