Ενας μύκητας «λυγίζει» τα πλατάνια

Τα πλατάνια πεθαίνουν όρθια στην Πελοπόννησο και την Ηπειρο, καθώς η ασθένεια του μεταχρωματικού έλκους που οφείλεται στον μύκητα ceratocystis platani έχει καταστρέψει, από το 2003, εκατοντάδες δέντρα και απειλεί χιλιάδες άλλα σε ολόκληρη τη χώρα, αν δεν ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα πρόληψης.

Οι πρώτοι πληθυσμοί πλατανιών που προσβλήθηκαν από μεταχρωματικό έλκος βρίσκονταν στη Μεσσηνία. Το 2004 και το 2005 ο μύκητας προσέβαλε δέντρα στο αρκαδικό οροπέδιο και στην περιοχή της Αρχαίας Ολυμπίας, ενώ το 2009 η ασθένεια έφτασε στην Αχαΐα.

Το 2010, τέλος, είχαμε και τις πρώτες καταγραφές στους Νομούς Θεσπρωτίας και Ιωαννίνων. «Ο συγκεκριμένος μύκητας προσβάλλει τον ανατολικό πλάτανο (platanus orientalis), ο οποίος απαντάται κυρίως στην Ελλάδα και άλλες χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Οι άλλες ποικιλίες πλατάνου δεν προσβάλλονται τόσο εύκολα» επισημαίνει ο δασολόγος - περιβαλλοντολόγος και επίκουρος καθηγητής του ΤΕΙ Ηπείρου, Γρηγόρης Βάρρας.

Στο ερώτημα για το πώς έφτασε ο μύκητας στη χώρα μας, ο κ. Βάρρας επισημαίνει ότι μάλλον πέρασε από την Ιταλία. «Μπορεί να ήρθε με φυτευτικό υλικό που εισάγαμε από την Ιταλία, μέσω της ξυλείας ή πολύ πιθανά με κάποιο σκαπτικό μηχάνημα, τα δόντια του οποίου είχαν συγκρατήσει ποσότητες χώματος στις οποίες υπήρχε ο μύκητας. Δεν ήταν κάτι που μπορούσε να ελεγχθεί εύκολα».

Τα συμπτώματα της ασθένειας στα πλατάνια μεγάλης ηλικίας είναι η εμφάνιση νεκρώσεων στη μία πλευρά του δέντρου, οι οποίες με το πέρασμα του χρόνου επεκτείνονται στο σύνολό του. Τα νεότερα πλατάνια παθαίνουν ολική νέκρωση σε πολύ πιο μικρό χρονικό διάστημα. Αυτό φαίνεται με το μάτι στην περίπτωση που παρατηρείται μεταχρωματισμός του ξύλου μετά την αφαίρεση του φλοιού.

Από δέντρο σε δέντρο ο ceratocystis platani μεταφέρεται μέσω μηχανημάτων εκσκαφής ή από κομμάτια ξύλου που προήλθαν από κάποια μολυσμένη περιοχή.

Τα σπόρια του μύκητα, μάλιστα, έχουν τη δυνατότητα να επιβιώσουν για πολλές μέρες πάνω στα σκαπτικά εργαλεία και το ξύλο. «Δεν είναι καθόλου αργά για να λάβουμε μέτρα, καθώς μόνο ένα μικρό ποσοστό πλατανιών έχει προσβληθεί σε ολόκληρη τη χώρα. Αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να ασχοληθούμε με την πρόληψη, διότι δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα στην περίπτωση που προσβληθεί κάποιο πλατάνι» σημειώνει ο Δρ Παναγιώτης Τσόπελας από το Ινστιτούτο Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων και Τεχνολογίας Δασικών Προϊόντων του ΕΘΙΑΓΕ.

Ο μύκητας ceratocystis platani προέρχεται από τις ΗΠΑ και πέρασε, κατά πάσα πιθανότητα, στην Ευρώπη στα χρόνια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Οι πρώτες αναφορές της ασθένειας καταγράφηκαν στην Ιταλία και τη Γαλλία, ενώ υπάρχουν ενδείξεις ότι ο μύκητας μπορεί να έχει φτάσει ακόμα και σε χώρες όπως η Αρμενία ή το Ιράν.

ΛΗΨΗ ΜΕΤΡΩΝ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΣΥΣΚΕΨΗ ΣΤΟ ΥΠΟΤΡΓΕΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ
Σε καραντίνα ειδικές περιοχές

Κατά τη διάρκεια σύσκεψης που συγκλήθηκε από τον υφυπουργό Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής Θάνο Μωραΐτη αποφασίστηκε η λήψη μέτρων για να ανακοπεί η επέκταση της ασθένειας:

Θα αποτυπωθεί άμεσα η υφιστάμενη κατάσταση σε ολόκληρη τη χώρα με τη λήψη δειγμάτων που θα αποσταλούν στο Ινστιτούτο Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων και Τεχνολογίας Δασικών Προϊόντων του ΕΘΙΑΓΕ ώστε να καταγραφούν οι επιμολυσμένες εστίες και εκείνες που οι περιοχές που έχουν σοβαρές πιθανότητες να προσβληθούν από τον μύκητα.

Θα αποσταλεί εγκύκλιος προς τις δασικές υπηρεσίες για να εφαρμοστούν τα κατάλληλα μέτρα πρόληψης και καραντίνας όπου απαιτείται.

Θα καταρτιστεί πρόγραμμα από τις αρμόδιες υπηρεσίες για την αντιμετώπιση της υγειονομικής καταστροφής των δέντρων που έχουν ήδη προσβληθεί ώστε να προστατευτούν τα υγιή πλατάνια.

Θα ξεκινήσει ολοκληρωμένο πρόγραμμα ενημέρωσης του κοινού, αλλά και των άμεσα εμπλεκόμενων φορέων που ειδικεύονται στη διαχείριση φυτικού υλικού, με σκοπό να περιοριστεί το φαινόμενο στις εστίες που έχει εντοπιστεί μέχρι σήμερα.

ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ

Βαμβακίαση
Οφείλεται στο έντομο marchallina hellenica το οποίο ζει στα πεύκα και τρέφεται από τους χυμούς τους. Χιλιάδες πεύκα νεκρώθηκαν όταν επετράπη στους μελισσοκόμους ο εμβολιασμός των δέντρων με το συγκεκριμένο έντομο για να βγάζουν μεγαλύτερες ποσότητες μελιού.

Κόκκινο σκαθάρι
Το κόκκινο σκαθάρι (rhynochophorus ferrugineus) κατάγεται από την κεντρική Ασία και αποτελεί τον σημαντικότερο εχθρό των φοινικοειδών και κυρίως του ενδημικού κρητικού φοίνικα ή φοίνικα του Θεόφραστου. Μέχρι το 2010 το κόκκινο σκαθάρι είχε καταστρέψει πάνω από 3.000 φοίνικες σε όλη τη χώρα.

Λευκή μύγα
Ο αλευρώδης ή «λευκή μύγα» είναι ένα εξαιρετικά επικίνδυνο έντομο το οποίο απειλεί σχεδόν όλα τα φυτά, αλλά πριν από μερικά χρόνια είχε καταστρέψει καλλιέργειες πορτοκαλιών και λεμονιών.

ΣΤΕΛΙΟΣ ΒΟΓΙΑΤΖΑΚΗΣ

πηγή:ΕΘΝΟΣ