WWF Ελλάς : Σαν να ήταν χθες..

6 χρόνια δουλειάς… 79 νησιωτικοί υγρότοποι που ξεπέρασαν τους 800… Ένα πρόγραμμα για την προστασία των οικολογικών αυτών διαμαντιών…

 Ήταν Νοέμβριος του 2004, ο Φοίβος και η Αθηνά είχαν πια πάψει να κουνάνε σημαίες και οι Έλληνες, απανταχού στον πλανήτη, τοποθετούσαν στο ντουλάπι των αναμνήσεων την «εθνική παλιγγενεσία» από την κατάκτηση του Euro και από τη φιλοξενία των Ολυμπιακών Αγώνων. Για μας ωστόσο, η χρονιά αυτή θα μείνει χαραγμένη στη μνήμη μας ως η απαρχή του προγράμματος για την προστασία των νησιωτικών υγρότοπων του WWF Ελλάς.
Το θυμόμαστε σαν να ήταν χθες… Κάθε αρχή και δύσκολη. Χωρίς δευτερογενή πληροφορία, χωρίς γεωγραφική πληροφορία, χωρίς συγκεκριμένη μεθοδολογία. Μόνο 79 κουκίδες σκόρπιες στο περίπου, σε μια χαρτογραφική εφαρμογή που είχε δημιουργήσει το ΕΚΒΥ και στην οποία είχαν καταχωρηθεί οι μόνοι μέχρι τότε «επίσημα γνωστοί» υγρότοποι των νησιών του Αιγαίου. ‘Ήμασταν όμως σίγουροι πως δεν ήταν μόνο αυτοί…
Ο Νίκος, ένας από τους δύο ερευνητές που ξεκίνησαν το πρόγραμμα, θυμάται: «Ήξερα πως οι νησιωτικοί μας υγρότοποι δεν ήταν μόνο τόσοι, όσοι αναφέρονταν στις επίσημες μέχρι τότε πηγές. Εγώ ο ίδιος είχα χρησιμοποιήσει ως «μοντέλα» σε δεκάδες φωτογραφίες τις νεροχελώνες σε 3 εκβολές στην Ικαρία. Στο ίδιο νησί είχα περπατήσει από την τεχνητή λίμνη Πέζι μέχρι τις εκβολές του Χάλαρη στο Να και είχα φάει στην καντίνα του παππά στην καταπράσινη τεχνητή λίμνη Βάθες στο Μουντέ. Ήμουν σίγουρος ότι στη Λέσβο δεν ήταν μόνο αυτοί οι λίγοι υγρότοποι, θυμόμουν στα 19 μου ότι έκανα μπάνιο δίπλα σε μικρές όμορφες εκβολές στις παραλίες του Μολύβου και της Πέτρας. Θυμόμουν επίσης, το κόασμα των βατράχων στο έλος του Λιθίου στη Χίο και τα αυτοκίνητα να περνάνε πάνω από τη γέφυρα που διασχίζει την υποβαθμισμένη εκβολή του Παρθένι στο ίδιο νησί. Θυμόμουν τα περπατήματα στο φαράγγι του Δημοσάρη και στο πλατανόδασος της Λάμαρης στην Εύβοια. Το βουρλώνα που διέσχιζα για να πάω από το κάμπινγκ στην παραλία της Αιγιάλης Αμοργού και άλλους μικρούς υγρότοπους σε διάφορα νησιωτικά σημεία που είχα ταξιδέψει μέχρι τότε».

 

Όπως εμείς, έτσι και άλλοι ήταν σίγουροι για την ύπαρξη πολλών «άγνωστων» υγρότοπων στα νησιά μας. Καταγγελίες για την υποβάθμιση μικρών υγρότοπων έφταναν συχνά στα γραφεία του WWF και μόλις το πρόγραμμα ξεκίνησε και ζητήθηκε από τον κόσμο να προσφέρει πληροφορίες, έγινε σαφές ότι δεν είχαμε κάνει λάθος. Σιγά, σιγά, άρχισαν να «ξεφυτρώνουν» υγρότοποι σχεδόν σε κάθε νησί στο Αιγαίο. Με τη βοήθεια δορυφορικών φωτογραφιών χαμηλής ευκρίνειας, αρχίσαμε να χαρτογραφούμε πιθανές υγροτοπικές περιοχές στα νησιά μας. Ψάχνοντας τη βιβλιογραφία από διάφορες πηγές και σε διάφορες μελέτες άρχισαν να «ξεπηδάνε» και τα πρώτα δευτερογενή στοιχεία για «άγνωστους» μέχρι τότε υγρότοπους. Ήδη μετά από λίγους μήνες είχαμε ξεπεράσει τις προσδοκίες μας σχετικά με τον αριθμό τους και την κατανομή τους. Όμως τίποτα δεν μπορούσε να μας προϊδεάσει γι’ αυτό που θα ακολουθούσε με την άφιξη του Google Earth και ειδικά με τη σταδιακή εμφάνιση εικόνων υψηλής ευκρίνειας. Νέοι υγρότοποι άρχισαν να εμφανίζονται μπροστά στις οθόνες των υπολογιστών μας. Άλλοι παρθένοι μα οι περισσότεροι υποβαθμισμένοι… Η μεθοδολογία μας ήταν πια έτοιμη, η πρώτη μας βάση που θα φιλοξενούσε τα στοιχεία μας ήταν επίσης έτοιμη και το μόνο που έμενε ήταν να αρχίσουν οι επισκέψεις για την καταγραφή λεπτομερέστερων στοιχείων. Δεν ήταν λίγες οι φορές που ερχόμασταν αντιμέτωποι με υγρότοπους που ενώ στις δορυφορικές εικόνες έδειχναν «υγιείς», στο πεδίο ήταν σχεδόν ή ολότελα κατεστραμμένοι. Όμως υπήρχαν και οι ευχάριστες εκπλήξεις. Υγρότοποι, οι οποίοι ενώ δεν είχαν απογραφεί στις δορυφορικές εικόνες, υπήρχαν σχεδόν παρθένοι κάπου σε μια νησιωτική γωνιά κρυμμένοι ακόμα και από τον δορυφόρο…

 Έτσι φτάσαμε στο σήμερα, όπου μια δυνατή και συμπαγής επιστημονική ομάδα 7 ανθρώπων, συνεπικουρούμενη από όλους τους συναδέλφους της οργάνωσης, αλλά και κατά καιρούς από εξωτερικούς συνεργάτες και εθελοντές κατάφερε να δώσει ταυτότητα σε πάνω από 800 υγρότοπους σε όλα τα νησιά μας και σιγά, σιγά, με πολλούς κόπους και προσπάθειες, βίωσε μετά από 6 χρόνια και τα πρώτα ουσιαστικά αποτελέσματα της δουλειάς της. Μια δουλειά, που παρότι ερευνητική στο μεγαλύτερο ποσοστό της, έχει έναν και μόνο στόχο: την προστασία αυτών των μοναδικών απειλούμενων οικοσυστημάτων. Ο απολογισμός για την επίτευξη του στόχου τείνει να λάβει θετικό πρόσημο, ωστόσο υπάρχει ακόμα πολλή δουλειά και ο δρόμος είναι τραχύς και δύσκολος…
wwfaction.wordpress.com