Το Αρχιπέλαγος στο Παγκόσμιο Συνέδριο Πανεπιστημίων

του Γιάννη Κουτελίδα - 10/11/2010
Το Αρχιπέλαγος συμμετείχε ως προσκεκλημένος ερευνητικός φορέας στο Παγκόσμιο Συνέδριο Πανεπιστημίων που πραγματοποιήθηκε στο Τσανάκκαλε της Τουρκίας στις 20-24 Οκτωβρίου. Στο συνέδριο που διοργάνωσε το ομώνυμο Πανεπιστήμιο (Çanakkale Onsekiz Mart University) πήραν μέρος περίπου δύο χιλιάδες εκπρόσωποι της διεθνούς ακαδημαϊκής & επιστημονικής κοινότητας, και εκ μέρους του Αρχιπελάγους παραβρέθηκαν, η Αναστασία Μήλιου (Υδροβιολόγος, Συντονίστρια Δράσεων Προστασίας) και η Μόνικα Δημητρίου (Βιολόγος, Συντονίστρια Θαλάσσιας Έρευνας).

Στην εισήγηση τους, με θέμα «Ανεξέλεγκτη κίνηση πλοίων στο Αιγαίο – Εκτίμηση ρίσκου θαλάσσιου ατυχήματος» έγινε εκτενής αναφορά και ανάλυση της κατάστασης που επικρατεί στο Αιγαίο από τους υπερφορτωμένους υδάτινους διαύλους, τις ακανόνιστες – μη ελεγχόμενες πορείες που ακολουθούνται από εμπορικά πλοία και πετρελαιοφόρα και έγινε εκτίμηση του κινδύνου πρόκλησης οικολογικής και οικονομικής καταστροφής από πιθανή ναυτική τραγωδία.
Στη συνέχεια αναλύθηκαν οι πολυποίκιλες κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις από το ενδεχόμενο μίας τέτοιας οικολογικής καταστροφής - η οποία αναπόφευκτα θα πλήξει νευραλγικούς τομείς στις χώρες της ανατολικής Μεσογείου - και παρατέθηκαν προτάσεις και μέτρα για πρόληψη-αντιμετώπιση. Οι εκπρόσωποι του Αρχιπελάγους εστίασαν στην ανάγκη να απομακρυνθεί η διεθνής πανεπιστημιακή κοινότητα από τη στείρα θεωρητική προσέγγιση του ζητήματος και να αναλάβει ενεργό ρόλο• καταρχάς μέσω δια-τμηματικών συνεργασιών σε κάθε χώρα ξεχωριστά και ακολούθως να υπάρξει ανταλλαγή προτάσεων σε μία σαφή προοπτική αποτελεσματικής εφαρμογής διαχειριστικών πλάνων.

Η συμμετοχή του Αρχιπελάγους στο συγκεκριμένο συνέδριο ήταν πολύ σημαντική καθώς αποτέλεσε μία πρώτης τάξεως ευκαιρία για ανταλλαγή απόψεων και πληροφοριών με τη διεθνή επιστημονική κοινότητα σε ζητήματα που αφορούν τα θαλάσσια οικοσυστήματα της περιοχής και για λήψη πρωτοβουλιών στην κατεύθυνση της αειφόρου διαχείρισης των θαλασσών της Μεσογείου. Για το ζήτημα δε της ανεξέλεγκτης κίνησης πλοίων στο Αιγαίο έγινε ευρέως παραδεκτό ότι οποιαδήποτε αναβολή στην ενασχόληση με το ζήτημα αποβαίνει εις βάρος της ασφάλειας των χωρών της Μεσογείου.

Υπογραμμίζεται ότι το Αρχιπέλαγος πολύ πριν την παρουσία του στο Παγκόσμιο Συνέδριο Πανεπιστημίων στην Τουρκία, είχε ξεκινήσει στην Ελλάδα (από τις αρχές του έτους) σχετική ενημέρωση για το θέμα σε επιστήμονες, πανεπιστημιακούς και πολιτικούς φορείς. Τα δεδομένα που έχει καταγράψει τα τελευταία δύο χρόνια η ερευνητική ομάδα του Αρχιπελάγους που υλοποιεί τη σχετική έρευνα παρουσιάζουν μία εξαιρετικά ανησυχητική κατάσταση, καθώς οι υδάτινοι δίαυλοι στο Αιγαίο είναι υπερφορτωμένοι, (υπολογίζεται ότι περίπου 10000 πετρελαιοφόρα διαπλέουν ετησίως το Αιγαίο, ενώ εξίσου τεράστιος είναι ο αριθμός των πλοίων που μεταφέρουν επικίνδυνα φορτία), περισσότερα από το 50% των πλοίων φέρουν σημαία ευκαιρίας, ενώ οι πορείες που ακολουθούνται είναι ακανόνιστες και μη ελεγχόμενες.
Το γεγονός αυτό αυξάνει σημαντικά το ρίσκο σοβαρού πετρελαϊκού ατυχήματος, με μη αναστρέψιμη περιβαλλοντική καταστροφή και τεράστιες κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις για τις νησιωτικές και παράκτιες κοινωνίες.